Vua Minh Mạng – Vị Vua Anh Minh Nhất Triều Đại Nhà Nguyễn

Vua Minh Mạng là vị vua thứ hai của triều đại nhà Nguyễn. Rất ít người biết về cuộc đời của vị vua này. Đây được xem là vị hoàng đế cai trị Đại Nam nổi tiếng nhất trong lịch sử. Bởi lẽ ngay từ khi lên ngôi ông đã mang về rất nhiều thành tựu. Xây dựng một thời kỳ được xem là hùng mạnh cuối cùng của chế độ phong kiến của lịch sử Việt Nam.

Vua Minh Mạng hay còn gọi là Minh Mệnh, tên húy là Nguyễn Phúc Đảm. Ông sinh ngày 25 tháng 5 năm 1792, là con trai thứ tư của vua Gia Long. Theo như truyền thống, trong triều đình phong kiến xưa, ngôi vua thường sẽ được truyền lại cho con trưởng. Tuy nhiên, vào năm 1801 hoàng tử Cảnh tức Đông Cung Thái Tử đã mắc phải căn bệnh đậu mùa và qua đời. Sau khi Gia Long qua đời, Nguyễn Phúc Đảm chính thức kế vị ngôi cha. Lấy niên hiệu là Minh Mệnh vào năm 1820. Hãy cùng  Hue 75 tìm hiểu về vị vua thông minh này nhé.

Vua Minh Mạng được xem là một vị vua năng động, quyết đoán, tinh thông nho học, hiểu biết. Ông coi trọng học vấn và là nhà chính trị, quân sự tài ba. Ông cũng được biết đến là vị vua có nhiều thành tích nhất của triều Nguyễn. Bởi trong suốt 21 năm trị vì, ông đã cho cải cách rất nhiều từ nội trị đến ngoại giao. Đã được thực thi giúp cho đất nước khi ấy được xem là kỳ thịnh trị nhất trong lịch sử chế độ quân chủ nhà Nguyễn nói riêng và phong kiến Việt Nam nói chung.

Được biết đến là vị vua anh minh nhất triều Nguyễn. Trong thời gian trị vì, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng cho triều Nguyễn và lịch sử phong kiến ​​Việt Nam. Trong đó có những thành tựu nổi bật như công cuộc cải cách hành chính 1831-1832, mở rộng lãnh thổ đất nước, thành tựu giáo dục, xác lập chủ quyền Hoàng Sa – Trường Sa hay thành tựu quân sự, kinh tế, ngoại giao,…

Từ năm 1831 đến năm 1832, vua Minh Mạng thực hiện một cuộc cải cách hành chính lớn và chia làm hai giai đoạn. Sở dĩ ông đưa ra cải cách này là dưới thời vua Gia Long, vẫn còn sự khác biệt giữa bên ngoài và bên trong trong các đơn vị hành chính của nước ta. Sau đổi mới, cả nước được chia thành 31 đơn vị hành chính gồm 1 Phủ Thừa Thiên và 30 tỉnh. Các đơn vị hành chính của chúng ta tinh gọn hơn trước. Điều này tạo thuận lợi cho việc quản lý từ trung ương đến địa phương.

Hoàng đế Minh Mạng luôn quan tâm đến đời sống của nhân dân, chú trọng phát triển kinh tế, phấn đấu vì dân giàu, nước mạnh. Dưới sự cai trị của mình, ông đã thực hiện nhiều chính sách để thúc đẩy phát triển kinh tế. Như vậy, trong 21 năm cai trị, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được một mức độ thành công nhất định. Nhiều khu vực mới đã được tái chiếm và thành lập. Ngoài ra, Nhà vua còn ban sắc lệnh thành lập nhà dưỡng tế. Với mục đích là để giúp đỡ người tàn tật, người già và người nghèo.

Bên cạnh đó, ông cũng cho bãi bỏ những việc gây phiền phí cho dân. Ví dụ như lệ bắt các địa phương tiến thú rừng cho các ngày lễ kị; đặt lệ định kỳ báo cáo giá thóc gạo, lương thực ở các nơi, cấm tư thương đầu cơ bán trộm thóc gạo; giảm thuế, chẩn cấp, xuất kho bán thóc rẻ cho dân các vùng bị thiên tai đói kém; yêu cầu các tỉnh xuất lúa giống trong kho cho dân nghèo vay để làm mùa khiến cho nông nghiệp không bị đình trệ, việc mất mùa không ảnh hưởng đến đời sống nhân dân.    

Ngoài ra, vua Minh Mạng nhấn mạnh vào độc lập dân tộc, nên ông rất nghiêm khắc với các quốc gia khác và luôn nắm thế chủ động. Ngay khi vua Minh Mạng lên ngôi, ông đã xin phép nhà Thanh đổi tên nước Việt Nam thành Đại Nam,ngụ ý là một nước lớn ở phía Nam, nhưng triều đình nhà Thanh không đồng ý. Năm 1839, thấy nhà Thanh suy yếu, ông đã chính thức xưng quốc hiệu là Đại Nam. Quốc hiệu này kéo dài đến cuối triều Nguyễn năm 1945.

Hoàng đế Minh Mệnh là người rất coi trọng học vấn, khoa cử. Bản thân nhà vua cũng là một học giả từng làm thơ, soạn sách. Luôn khuyến khích quần thần chăm chỉ đọc sách, biên soạn sách vở. Mong muốn trọng dụng người có kiến thức. Ông luôn nhận thấy tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực cho đất nước. Ông đã cố gắng xây dựng cơ sở vật chất cho ngành giáo dục. Ban hành nhiều chính sách khuyến học cho ngành giáo dục. Năm 1821, nhà vua cho xây dựng thêm Di Luân Đường nằm bên trong Quốc Tử Giám. Dưới thời vua Minh Mạng, việc ăn học của sĩ tử ở Quốc Tử Giám đều được triều đình chăm lo. Vậy nên, rất nhiều nhà nho tài ba được sinh ra dưới thời vua Minh Mạng.

Ngoài việc là một vị vua anh minh với nhiều thành tích. Trong đời sống riêng tư, người ta cũng phải ngạc nhiên về sức cường tráng của ông. Đặc biệt, dân gian vẫn lưu truyền về bí ẩn bài thuốc Minh Mạng thang. Được biết trong số 13 vị vua triều Nguyễn, ông là người có nhiều vợ và phi tần nhất. Được mệnh danh là vị vua để lại nhiều hậu duệ nhất.

Theo sử sách triều Nguyễn, ông có tổng cộng 43 bà vợ và sinh được 142 người con. Trong số đó, nhà vua có 78 người con trai và 64 người con gái. Dưới thời của ông, các phi tần được xem là chức vị cao nhất. Bởi ông không lập Hoàng Hậu với các bà vợ còn sống. Chính thất của nhà vua là bà Hồ Thị Hoa, tức Tá Thiên Nhân Hoàng Hậu, mẹ của Nguyễn Phúc Dung. Tuy nhiên, bà Hồ Thị Hoa mất rất sớm, sau khi sinh con chỉ 13 ngày.

Vào 25/10/1841, sau khi trị vì được 21 năm, Minh Mệnh qua đời tại điện Quang Minh. Nhà vua đã truyền ngôi cho con trai là hoàng tử Trường Khánh Công – tức vua Thiệu Trị kế vị. Trở thành vị hoàng đế thứ ba, tài hoa, hiếu thảo của nhà Nguyễn nước Đại Nam.